مهندسی صنایع و سیستم ها

معرفی منابع درسی، آموزشی و کمک آموزشی
دروس کارشناسی مهندسی صنایع

دروس پایه

دروس فوق بر اساس برنامه درسی مصوب کارشناسی پیوسته مهندسی صنایع 1388 معرفی شده اند.

مطالب سری تحول در آموزش

وبگاه دیگر نویسنده درباره مهندسی عمران www.ceet.ir است. برای مطالعه بیشتر درباره دروس عمومی و مطالب تحول در آموزش می توانید به آن مراجعه کنید.

درس برنامه نویسی کامپیوتر به ارزش 3 واحد نظری است. دانشجویان در این درس با مقدمات لازم جهت پردازش اطلاعات و شبیه سازی رایانه ای آشنا می شوند.

منابع آموزشی:

1. C++ How to Program Written by Paul J. Deitel, Harvey Deitel From Pearson.

2. MATLAB for Engineers Written by Holly Moore From Pearson.

3. An Engineers Guide to MATLAB Written by Edward B. Magrab, Shapour azarm, Balakumar Balachandran, James Duncan, Keith Herold, Gregory Walsh From Pearson.

4. Matlab Written by Stormy Attaway From Butterworth-Heinemann.

نظریه بازی شاخه ای از ریاضیات کاربردی است که ابزار لازم جهت تحلیل شرایطی که در آن بازیگران تصمیماتی وابسته به یکدیگر می گیرند، را فراهم می آورد. این وابستگی متقابل (تاثیر انتخاب های بازیگران در نتیجه نهایی) باعث می شود هر بازیگر تصمیمات یا استراتژی های احتمالی سایرین را در نظر گرفته و در محاسبات خود لحاظ کند. نتیجه نهایی، بهینه ترین تصمیم بازیگران (با منافع مشابه، متضاد و یا ترکیبی از آنها) و نتایج احتمالی آنها را توصیف می کند.

بیشترین استفاده از تظریه بازی، توسط اقتصاددانان جهت مطالعه تصمیم گیری های اقتصادی، و تاثیر متقابل عوامل اقتصادی و اجتماعی بر یکدیگر، شده است. این نظریه توسط دو استاد دانشگاه پرینستون آمریکا، John von Neumann ریاضیدان مجارتبار و Oskar Morgenstern اقتصاددان آلمانی تبار در سال 1944 میلادی (بر اساس کارهای قبلی Antoine Augustin Cournot در سال 1838 و Émile Borel در سال 1921) پرورش یافت، و با اعطای جایزه نوبل اقتصاد به John Forbes Nash Jr. و John Charles Harsanyi و Reinhard Selten در سال 1994 بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت.

منابع آموزشی:

آموزش ویدئویی

1. http://game-theory-class.org/ (Stanford University)

2. https://oyc.yale.edu/economics/econ-159 (Yale University)

3. مجموعه ویدئوهای آموزشی تئوری بازی در کانال دانش، پژوهش و فناوری

کتاب

(با توجه به اینکه مخاطب اصلی این مطلب دانشجویان مقطع کارشناسی هستند، سعی شده در حد امکان کتاب هایی ساده تر برای آشنایی با نظریه بازی معرفی شود. کتاب هایی با محتوای فنی تر نیز وجود دارند که در مراحل بعدی می توان از آنها استفاده کرد)

1. Game Theory (A Nontechnical Introduction) Written by Morton D. Davis From Dover Publications.

2. The Compleat Strategyst Written by J. D. Williams From Dover Publications.

3. Game Theory for Applied Economists Written by Robert Gibbons From Princeton University Press.

4. Game Theory (Analysis of Conflict) Written by Roger B. Myerson From Harvard University Press.

5. The Joy of Game Theory (An Introduction to Strategic Thinking) Written by Presh Talwalkar From CreateSpace Independent Publishing Platform.

6. Game Theory (An Introduction) Written by Steven Tadelis From Princeton University Press.

درس طراحی ایجاد صنایع به ارزش 3 واحد نظری است. دروس اقتصاد مهندسی، طرح ریزی واحدهای صنعتی، اصول حسابداری و هزینه یابی پیشنیاز آن هستند.

در این درس با استفاده از آموخته های قبلی، به امکان سنجی (Feasibility Study/analysis) ایجاد صنایع جدید پرداخته می شود. امکان سنجی شامل بررسی مالی و اقتصادی، بررسی فنی، و بررسی بازار است.

منابع آموزشی:

1. Entrepreneurship Written by Robert D. Hisrich, Michael P. Peters, Dean A. Shepherd  From McGraw Hill Education.

2. Essentials of Entrepreneurship and Small Business Management Written by Norman M. Scarborough, Jeffrey R. Cornwall From Pearson.

3. Business Model Generation Written by Alexander Osterwalder, Yves Pigneur From Wiley.

4. COMFAR Software (for simulate the short- and long-term financial and economic situation of investment projects).

5. کتاب مدیریت تولید و عملیات نوشته خانم هایده متقی از انتشارات آوای شروین (با توجه به اینکه در انتهای این درس دانشجو بایستی یک گزارش امکان سنجی ارائه نماید، می توان از این کتاب به عنوان دستنامه برای راهنمایی درباره مطالب مورد نیاز قبلی مانند اقتصاد مهندسی، مکانیابی و ... استفاده کرد)

در دنیای امروز داده (Data) ارزشی به اندازه نفت (Data = Oil) یافته است. با توجه روند سیل آسا و انبوه تولید داده درباره هرچیزی، در هر زمان و مکانی، نیاز به تجزیه و تحلیل این داده ها، باعث به وجود آمدن زمینه ای جدید به نام علم داده (Data Science) شده است. مشابه نفت، کار با داده نیازمند فرآیندی است که شامل: کشف (Exploration) و استخراج (Extraction) داده، و تبدیل (Transform)، انبار کردن (Storage)، انتقال دادن (Transport)، و استفاده (Usage) کردن از آن است. ارزش تجزیه و تحلیل داده به حدی است که بسیاری، متخصصان علم داده را "مهندسان آینده" می دانند.

علم داده، حوزه بین رشته ای است که در آن متخصص علم داده، علاوه بر تسلط بر روش های تحلیلی و آماری، نیاز به دانش درباره علوم رفتاری و اجتماعی (برای فهم رفتار و اخلاق انسان ها)، مهندسی صنایع (ارزش گذاری داده ها و آشنایی با مدل ها و الگوریتم ها و ...) و خلاقیت برای یافتن راه حل ها با استفاده از فناوری اطلاعات (IT) دارد. هدف علم داده، استفاده از منابع برای پاسخگویی به 4 دسته از پرسش هاست.

- گزارش کردن (Reporting): چه چیزی اتفاق افتاده؟
- عیب یابی (Diagnosis): چرا اتفاق افتاد؟
- پیش بینی (Prediction): چه چیزی اتفاق خواهد افتاد؟
- پیشنهاد (Recommendation): بهترین چیزی که می تواند اتفاق بیفتد، چیست؟

پیشنیاز مطالعه و ورود به این مبحث تسلط بر دروس آمار مهندسی، جبر خطی، تئوری احتمالات و کاربرد آن، و ریاضی است. به نظر می رسد برای طرح این مباحث مقدماتی به 4 تا 6 واحد درسی نیاز باشد.

منابع آموزشی:

1. Data Science for Business Written by Foster Provost, Tom Fawcett From O'Reilly Media.

2. Pattern Recognition and Machine Learning Written by Christopher M. Bishop From Springer.

3. Practical Data Science with R Written by Nina Zumel, John Mount, Jim Porzak From Manning.

4. An Introduction to Statistical Learning (with Applications in R) Written by Gareth James, Daniela Witten, Trevor Hastie, Robert Tibshirani From Springer.

درس اتوماسیون صنعتی به ارزش 3 واحد نظری است. دروس محاسبات عددی و روش های تولید پیشنیاز آن هستند. محتوای این درس بین رشته ای بوده و به نظر می رسد مطالب مورد نیاز برای دانشجویان رشته مهندسی صنایع بایستی از میان منابع گزینش شوند.

HMI (Human-Machine Interface)

PLC (Programmable Logic Controller)

منابع آموزشی:

1. The High Performance HMI Handbook Written by Bill Hollifield, Dana Oliver, Ian Nimmo, Eddie Habibi From Plant Automation Services.

2. Programmable Logic Controllers Written by Frank D. Petruzella From McGraw Hill Education.

3. Programmable Controllers (An Engineer's Guide) Written by E. A. Parr From Newnes.

4. Process Automation Handbook (A Guide to Theory and Practice) Written by Jonathan Love From Springer.

5. Instrument and Automation Engineers' Handbook Written by Bela G. Liptak, Kriszta Venczel From CRC Press.

درس سیستم های پرداخت حقوق و دستمزد به ارزش 3 واحد نظری است. درس اصول حسابداری و هزینه یابی پیشنیاز آن است.

منابع آموزشی:

1. قانون کار و قانون تامین اجتماعی و قانون بیمه بیکاری

2. قانون مدیریت خدمات کشوری (بخش دولتی)

3. کتاب مبانی مدیریت منابع انسانی (Human Resource Management) نوشته گری دسلر (Gary Dessler) ترجمه آقایان علی پارسائیان و محمد اعرابی از انتشارات دفتر پژوهش های فرهنگی.

4. کتاب درسی حسابداری حقوق و دستمزد پایه یازدهم متوسطه شاخه فنی حرفه ای رشته حسابداری. این کتاب از طریق پایگاه کتاب های درسی وزارت آموزش و پرورش به صورت رایگان قابل دریافت است.

درس سیستم های اطلاعات مدیریت به ارزش 3 واحد نظری است. درس برنامه نویسی کامیپوتر پیشنیاز آن است.

- تحلیل، طراحی و توسعه سیستم های اطلاعاتی (تحلیل و مدل سازی داده ها و فرآیندها، روش های توسعه سیستم ها)

- نحوه بکارگیری سیستم های اطلاعاتی (آشنایی با سیستم های اطلاعاتی پایه، سیستم های کاربردی سازمانی مانند ERP، CRM و ...)

منابع آموزشی:

1. Management Information Systems Written by James A. O'Brien, George M. Marakas From McGraw Hill Education.

2. Systems Analysis and Design (Shelly Cashman Series) Written by Scott Tilley, Harry J. Rosenblatt From Cengage Learning.

3. Systems Analysis and Design Written by Alan Dennis, Barbara Haley Wixom, David Tegarden From Wiley.

4. کتاب سیستم های اطلاعات مدیریت (نگرش راهبردی) نوشته آقای اصغر صرافی زاده از انتشارات ترمه.

5. کتاب تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم ها (مبانی سیستم های اطلاعاتی مدیریت) نوشته خانم شمس السادات زاهدی از انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی

سیستم های پشتیبان تصمیم گیری (Decision Support Systems)

6. Decision Support Systems and Intelligent Systems Written by Efraim Turban, Jay E. Aronson, Ting-Peng Liang From Prentice Hall.

7. Decision Management Systems Written by James Taylor From IBM Press.

قبل از سال 1388، رشته مهندسی صنایع در مقطع کارشناسی پیوسته در 4 گرایش مجزا شامل تحلیل سیستم ها، تولید صنعتی، تکنولوژی صنعتی، و ایمنی صنعتی اجرا می گردید. در سال 1388 پذیرش دانشجو به تفکیک گرایش حذف گردید و این امکان در برنامه درسی فراهم شد تا دانشجویان بسته به علاقه خود دروس را انتخاب کنند.

در برنامه درسی جدید رشته مهندسی صنایع مقطع کارشناسی پیوسته متشکل از 141 واحد درسی، شامل 21 واحد درس عمومی، 22 واحد درس پایه، 66 واحد درس اصلی و تخصصی، 4 واحد درس کارگاه و کارآموزی، و 28 واحد درس اختیاری است. در جدول دروس اختیاری 58 واحد درسی ارائه شده است که می توان از میان آنها، 28 واحد انتخاب کرد.

دروس اختیاری پیشنهادی (28 واحد)

درس کنترل عددی به ارزش 3 واحد نظری است. دروس روش های تولید و محاسبات عددی پیشنیاز آن هستند.

منابع آموزشی:

1. Introduction to Computer Numerical Control Written by James V. Valentino, Joseph Goldenberg From Pearson.

2. Parametric Programming for Computer Numerical Control Machine Tools and Touch Probes Written by Mike Lynch From Society of Manufacturing Engineers.

3. CNC Programming Handbook Written by Peter Smid From Society of Manufacturing Engineers.

درس مدیریت مالی به ارزش 2 واحد نظری است. درس اصول حسابداری و هزینه یابی پیشنیاز آن است.

منابع آموزشی:

1. کتاب مدیریت مالی نوین (2 جلدی) نوشته استفان راس و همکاران (Stephen A. Ross & Randolph W. Westerfield & Jeffrey Jaffe) ترجمه آقای علی جهانخانی و آقای مجتبی شوری از انتشارات سمت.

2. کتاب مدیریت مالی (2 جلدی) نوشته ریموند پی. نوو (Raymond P. Neveu) ترجمه آقای علی جهانخانی و آقای علی پارسائیان از انتشارات سمت.

3. کتاب مدیریت مالی نوشته آقای رضا تهرانی از انتشارات نگاه دانش.

درس مدل های احتمالی و تئوری صف به ارزش 3 واحد نظری است. درس تئوری احتمالات و کاربرد آن پیشنیاز آن است.

تسلط به درس احتمال برای یادگیری این درس الزامی و اجتناب ناپذیر است.

منابع آموزشی:

1. کتاب نظریه صف نوشته آقایان محمد مدرس و ابراهیم تیموری از انتشارات دانشگاه علم و صنعت.

2. کتاب سیستم های صف (فرآیند پواسان و زنجیره های مارکوف، 2 جلدی) نوشته آقای سیدمحمدرضا ایروانی از انتشارات دانشگاه علم و صنعت.

3. Queueing Systems (Volume 1:Theory) Written by Leonard Kleinrock From Wiley.

4. Queueing Methods (For Services and Manufacturing) Written by Randolph W. Hall From Prentice Hall.

5. Fundamentals of Queueing Theory Written by Donald Gross, John F. Shortle, James M. Thompson, Carl M. Harris From Wiley.

درس ایمنی و بهداشت صنعتی به ارزش 2 واحد نظری است. درس ارزیابی کار و زمان پیشنیاز آن است.

منابع آموزشی:

1. Occupational Safety and Health for Technologists, Engineers, and Managersl Written by David L. Goetsch From Pearson.

2. کتاب ایمنی و بهداشت کار (حفاظت صنعتی) نوشته آقای بابک کاظمی از انتشارات پشوتن.

3. کتاب سیستم های ایمنی (Developing Effective Safety Systems) نوشته ایان جی. والاس (Ian G. Wallace) ترجمه آقای همایون لاهیجانیان از انتشارات دانشگاه علم و صنعت.

4. مقررات و دستورالعمل های بازرسی، ایمنی و بهداشت وزارت کار

5. Industrial Accident Prevention Written by Herbert William Heinrich From McGraw Hill.

درس مدیریت کیفیت و بهره وری به ارزش 3 واحد نظری است. درس کنترل کیفیت آماری پیشنیاز آن است.

منابع آموزشی:

1. Juran's Quality Handbook (The Complete Guide to Performance Excellence) Written by Joseph A. Defeo From McGraw Hill Education.

2. Total Quality Management Written by Dale H. Basterfield, Carol Besterfield, Glen H. Besterfield From Pearson.

3. Total Quality Control Written by Armand V. Feigenbaum From McGraw Hill.

4. کتاب مدیریت کیفیت و بهره وری نوشته آقای پرویز فتاحی از انتشارات دانشگاه پیام نور.

درس برنامه ریزی نگهداری و تعمیرات به ارزش 3 واحد نظری است. دروس اقتصاد مهندسی و تئوری احتمالات و کاربرد آن پیشنیاز آن هستند.

منابع آموزشی:

1. کتاب برنامه ریزی نگهداری و تعمیرات (مدیریت فنی در صنایع) نوشته آقای علی حاج شیرمحمدی از انتشارات ارکان دانش.

2. کتاب نگهداری و تعمیرات (نت) بهره ور فراگیر (TPM) (Introduction to TPM) ترجمه آقای علی حاج شیرمحمدی از انتشارات ارکان دانش.

3. کتاب برنامه ریزی سیستماتیک نظام نگهداری و تعمیرات در بخش صنایع و خدمات و مقدمه ای بر TPM نوشته آقای سیدمحمد سیدحسینی از انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.

4. Maintenance, Replacement, and Reliability Written by Andrew K.S. Jardine, Albert H.C. Tsang From Routledge.

5. TPM In Process Industries Written by Tokutaro Suzuki From Productivity Press.

6. TPM for Every Operator Written by Japan Institute of Plant Maintenance From Productivity Press.

7. Introduction to TPM (Total Productive Maintenance) Written by Seiichi Nakajima, Norman Bodek From Productivity Press.

درس طرح ریزی واحدهای صنعتی به ارزش 3 واحد نظری است. دروس ارزیابی کار و زمان، نقشه کشی صنعتی، و روش های تولید پیشنیاز آن هستند.

منابع آموزشی:

1. کتاب طرح ریزی واحدهای صنعتی (Plant Layout and Materials Handling) نوشته جیمز اپل (James MacGregor Apple) ترجمه آقای اردوان آصف وزیری از نشر جوان.

2. کتاب طرح ریزی واحدهای صنعتی نوشته آقایان محمدهادی نیکوفکر و وحید عبداله زاده از انتشارات نگاه دانش (کنکور).

3. کتاب طرح ریزی واحدهای صنعتی (Facilities Design) نوشته هراگو (Sunderesh S. Heragu) ترجمه آقای رضا زنجیرانی فراهانی، خانم نسرین عسگری، و آقای محمدعلی موفق پور از انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر.

4. کتاب طرح ریزی واحدهای صنعتی نوشته آقای عبدالرسول انتظاری هروی از انتشارات جهان جام جم.

5. کتاب طرح ریزی واحدهای صنعتی به روش نظام یافته (Systematic Layout Planning) نوشته میوتر (Richard Muther, Lee Hales) ترجمه آقای ناصر جاوید از انتشارات دانش پرور.

6. Manufacturing Facilities Design & Material Handling Written by Matthew P. Stephens From Purdue University Press.

7. Facilities Design Written by Sunderesh S. Heragu From CRC Press.

نرم افزارهای مورد استفاده در این درس (Computer Aided Layout):

1. ALDEP (Automated Layout Design Program)

2. BLOCPLAN

3. PLANOPT

4. CRAFT (Computerized Relative Allocation of Facilities Techniques)

5. Micro CRAFT

6. CORELAP (Computerized Relationship Layout Planning)

7. FlexSim

8. PLANET (Plant Layout Analysis and Evaluation Technique)

9. MATCH (Color Graphics Interactive Matching Based Layout)

درس کارگاه ماشین افزار 1 و 2 هر کدام به ارزش 1 واحد عملی هستند. این درس پیشنیاز درس روش های تولید است.

منابع آموزشی:

1. Precision Machining Technology Written by Peter J. Hoffman, Eric S. Hopewell, Brian Janes From Cengage Learning.

2. کتاب کارگاه ماشین ابزار نوشته آقایان آیدین سلیمی اصل، مرتضی یگانه پور، اسماعیل صیدی از انتشارات دانشگاه پیام نور.

3. کتاب تکنولوژی ماشین کاری: ماشین ابزارهای تولید و فرآیندها (Machining Technology: Machine Tools and Operations) نوشته حلمی یوسف (Helmi A. Youssef, Hassan El-Hofy) ترجمه آقایان محمدرضا رازفر، مسعود فرحناکیان و فرشاد قاسمی از انتشارات دانشگاه امیرکبیر.

درس روش های تولید به ارزش 3 واحد نظری است. درس کارگاه ماشین افزار 1 پیشنیاز آن است.

منابع آموزشی:

1. Fundamentals of Modern Manufacturing (Materials, Processes, and Systems) Written by Mikell P. Groover From Wiley.

2. کتاب مواد و فرآیندهای تولید (Degarmo′s Materials and Processes in Manufacturin) نوشته پل دگارمو (E. Paul DeGarmo, J. T. Black, Ronald A. Kohser) ترجمه آقایان علی حائری اردکانی و احسان حائری اردکانی از انتشارات نما.

3. Machine Shop Practice (2 Volumes)  Written by Karl Hans Moltrecht From Industrial Press, Inc.

درس مبانی مهندسی برق به ارزش 3 واحدی نظری و آزمایشگاه مبانی برق به ارزش 1 واحد عملی است. درس فیزیک 2 (الکتریسیته و مغناطیس) پیشنیاز درس مبانی مهندسی برق است.

مبانی آموزشی:

1. کتاب مبانی مهندسی برق (Basic Electrical Engineering) نوشته فیتزجرالد و هیگین بوتام (Arthur Eugene Fitzgerald, David E. Higginbotham, Arvin Grabel) ترجمه و ویراسته آقایان علی کافی و محمدحسین سالمی از مرکز نشر دانشگاهی. (جلد اول: مدار - جلد سوم: ماشین ها و کنترل)

2. کتاب نظریه اساسی مدارها و شبکه ها (Basic Circuit Theory) نوشته چارلز دسوئر و ارنت کوه (Charles A. Desoer, Ernest S. Kuh) ترجمه آقای پرویز جبه دار مارالانی از انتشارات دانشگاه تهران. (جلد اول)

3. کتاب مبانی مهندسی برق نوشته آقایان جلیل راشدمحصل و اسحق ثابت مرزوقی از انتشارات رز.

4. Schaum's Outline of Basic Circuit Analysis Written by John O'Malley From McGraw Hill.

5. Electric Circuits Written by James W. Nilsson, Susan Riedel From Pearson.

6. Fundamentals of Electric Circuits Written by Charles K Alexander, Matthew Sadiku From McGraw Hill.

7. Practical Electronics for Inventors Written by Paul Scherz, Simon Monku From McGraw Hill.

درس برنامه ریزی حمل و نقل به ارزش 3 واحد نظری است. درس تحقیق در عملیات 1 پیشنیاز آن است.

منابع آموزشی:

1. کتاب برنامه ریزی مهندسی حمل و نقل و تحلیل جابجایی مواد نوشته آقای سیدمحمد سیدحسینی از انتشارات دانشگاه علم و صنعت.

2. کتاب مهندسی ترابری و ترافیک (جلد اول) (Transportation Engineering: An Introduction) نوشته خیستی و لال (C. Jotin Khisty, B. Kent Lall) ترجمه آقای محمود صفارزاده از انتشارات دانشگاه تربیت مدرس.

3. Transportation Engineering and Planning Written by C.S. Papacostas, P.D. Prevedouros From Pearson.

4. Traffic Engineering Handbook Written by Brian Wolshon, Anurag Pande From Wiley.

5. Urban Transportation Planning Written by Michael D. Meyer, Eric J. Miller From McGraw Hill.

6. Transportation Engineering (An Introduction) Written by C. Jotin Khisty, B. Kent Lall From pearson.